Ergenlik dönemi kişilerin çocukluk çağı dönemi ile erken erişkinlik dönemleri arasında bulunan oldukça zor durumların meydana gelebildiği bir dönem olduğu bilinen bir gerçektir. Bu dönemde bulunan kişilerde çeşitli değişiklikler meydana gelebilmektedir. Örnek verecek olursak belirgin bir şekilde fiziksel değişiklikler meydana gelir, duygu durumlarında değişiklikler meydana gelir ve kişilerin bilişsel durumlarında meydana gelen değişikliklerle beraber erişkinliğe geçiş dönemi olarak adlandırılmaktadır. bu değişikliklerle beraber kişilerin ruhsal durumlarında da oldukça hızlı bir şekilde değişme ve gelişme durumlarının meydana gelmesi psikolojik anlamda bazı bozuklukların meydana gelebilmesine zemin hazırlamaktadır.
Bu dönem psikolojik rahatsızlıkların temelini oluşturabilecek durum duygu düşünce ve davranış faktörlerini içerisinde bulundurduğu için bir profesyonel tarafından yardım almak, ergenlik dönemine giren kişiler için oldukça önem arz etmektedir. Çünkü bu dönemdeki kişiler vücutsal değişikliklerinin tamamen farkında olma durumları göz önüne alındığında artık karşı cinse ilgi duymaya başladıkları bir döneme girmektedirler. bu gibi durumların meydana gelmesi geri ailesel gerekse de bireylerin akran ilişkileri konusunda farklı yönleri ilgi duyma durumları meydana geldiğinden çatışmalar yaşanmaya başlayabilir.
Ergenlik dönemi içerisinde olan bir birey duygu durumlarında yaşadıkları değişiklikler göz önüne alındığında bazıları sessiz bir çocukluk dönemi yaşamışken ergenliğe girdiklerinde oldukça hareketli ve yerinde duramayan yapıya sahip olabilirken; diğer yandan çocukluk dönemlerini meraklı sayılabilecek ve etrafına ilgi duyan bir biçimde geçiren çocuklarda ergenlik dönemi daha sessiz ve içine kapanık olabileceği şeklinde gerçekleşen durumlar meydana gelebilmektedir. Aileler, çocuklarında bu gibi durumların meydana geldiğinin farkına vardıklarında psikolojik destek almaları için onlarla konuşup bir psikologdan yardım almaları ve bu dönemin daha rahat daha anlaşılır bir biçimde tamamlanmasını sağlamak ve bu durumun olumsuz etkilerinin üstesinden gelmek için çok önemlidir.
Ergen Psikolojisi Nedir?
Ergenler bu dönemlerde oldukça hassas bir yapıya sahip oldukları bilinmektedir. Kimi zaman tepki bile vermeyecekleri durumlarla karşılaştıklarında öfke patlamalarının meydana gelebileceği gibi durumların olması bu dönemde oldukça karşılaşılan problemler arasında yer almaktadır. Çocukluk dönemlerinde anne- babaya karşı yüksek bir hayranlık duygusu beslemesine karşın bu dönemde ebeveynlere karşı oldukça büyük bir eleştirme durumlarının gerçekleştiği bir sürece girmektedirler.
Bedenlerindeki değişiklikler hem kendileri hem de başkaları tarafından fark edilmektedir. Kimileri bu farklılıklığı ve çevredeki kişilerin söylenlerini hızlı bir şekilde kabul ederken kimileri ise bu değişikliklere alışma ve uyum konusunda oldukça zorluk çekmektedir. Bu gibi durumlarla karşılaşıldığında özellikle ebeveynlerin çocuklarına karşı daha anlayışlı olmaları gerekmektedir. Bu değişimi şaka, ya da alaycı bir şekilde siz fark etmeden çocuklarınıza dikte ediyor olabilirsiniz. Bu gibi durumlarda çocuklarınız size karşı daha fazla otorite yıkıcı ve sizi reddeden bir yapı düzeyine alabileceği durumuna dikkat etmeniz gerekmektedir. Diğer türlü onu kazanana kadar oldukça zorlu bir süreçten geçecek olmanız olası bir durumdur.
Ergenlik Dönemi Belirtileri Ne Şekilde Ortaya Çıkmaktadır?
Ergenlik dönemi belirtileri gözle görülür bir biçimde ortaya çıkabilmektedir. Bu dönemde özellikle fiziksel değişiklikler gözle görülür biçimde fark edilmektedir. Bu döneme giren gençler çocukluk dönemlerinin aksine tam tersi kişiliğe bürünebilmektedir. Çocukluk dönemlerinde daha uysal ya da diğer bir deyişle başkalarının verdikleri ya da söyledikleri sözler üzerine düşünmeden hareket ederken, bu dönemde daha fazla kendileriyle vakit geçirmek, kendi özerklik ve bağımsızlığını ya da bireyselleşme durumlarını özellikle ebeveynlerine kabul ettirmeye ve onay almaya çalışmaktadırlar.
Ergenlik dönemlerinde olan gençler otorite figürlerine karşı çıkmaktadırlar. belirli kuralların olduğu okul gibi kuruluşların kurallarını bilerek ve isteyerek çiğnemeye çalışabilirler. Bu durum aynı şekilde evdeki var olan otoriteye karşı da meydana gelebilmektedir. Daha fazla başlarına buyruk davranma eğilimleri meydana gelmektedir. Hızlı ruh hali değişiklikleri, etrafa karşı hızlı bir şekilde sinirlenme ve saldırgan davranışlar sergileme gibi durumlar gençlerde gözlemlemeye başlanır. Bütün gençlerde bu şekilde bir durumun meydana gelmesi zorunlu değildir. Yani diğer bir deyişle bu belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. Bazı kişilerin Bu döneme tepkileri daha yetişkin vari bir biçimde ortaya çıkabilir.
Ergenlerle Nasıl İletişim Kurulur?
Ergenlik dönemindeki bireylerle iletişim kurma konusunda kişilerle özellikle ebeveynleri oldukça zorluklar yaşayabilir. Çünkü gençler aileyi bir otorite olarak gördükleri ve kendi özerklik alanlarını ihlal ettiklerini düşündükleri için aileye karşı daha fazla bir öfke durumu ya da hali meydana gelebilmektedir. Bu durumlarda ebeveynlerin yapmaları gereken belirli başlı kişisel değişikliklere gidilmesi gerekmektedir. Örnek verecek olursak; bu bireyler ile iletişime geçildiğinde kendisinin bir birey olduğunun farkında olduğunuzu karşı tarafa hissettirmeniz ve bu şekilde davranışlar meydana geçirebilmeniz gençler için ve onların sizin tarafınızdan kabul gördüğünü anlaması oldukça önemli bir durumdur.
Ergen Psikoloğunun İlgilendiği Konular Nelerdir?
- Ergen psikologlarının bu dönem ile mücadele etme konusunda psikolojik destek almak isteyen bireylere aşağıda sıralanan durumlar çerçevesinde psikolojik destek sağlamaktadır:
- Ergenlik dönemlerinde bulunan bireyleri daha iyi anlama ve onların birer birey olduklarını kabul edebilme konusunda ailelere psikolojik destek sağlamaktadır,
- Bu dönemde olan gençlerin çocukluk çağında erken erişkinlik çağına girmeleri dolayısıyla yaşadıkları bu yeni sürecin kendi içlerinde kabulünü nasıl daha iyi bir şekilde mücadele edebilecekleri konusunda destek vermektedir,
- Bu dönem oldukça zor geçen bir dönem olduğu için geçiş dönemi sırasında gençlerde meydana gelen psikolojik rahatsızlıkların olup olmadığını ve bu rahatsızlığın hangi sebeplerden meydana geldiğini ve nasıl bir şekilde bu durumun üstesinden gelinebileceği hususunda destek vermektedir,
Ergen Psikoloğunun Psikolojik Destek Kapsamında Uyguladığı Konular Nelerdir?
- Ergenlik döneminin getirmiş olduğu depresyon,
- Sınav döneminde olan kişiler için sınav kaygısı problemleri,
- Gençlerde meydana gelen sosyal fobi ya da sosyal kaygı bozuklukları,
- Uyku problemleri ve geceleri uyku terörü,
- Ergenlik döneminde meydana gelen davranış problemleri,
- Ergen ve aile arasında meydana gelen iletişim bozuklukları ve çatışma durumları,
- Ergenlerin çevresine karşı sürekli bir öfke bozukluğu ve saldırganlık durumlarının meydana gelmesi gibi konular üzerinde psikolojik destek süreçleri üzerine psikolog desteği sağlanmaktadır.
Ergen Psikoloğu Seansın Yapısı Ne Şekilde Olmaktadır?
Ergen seanslarının yapısı genellikle ailelerin psikoloğa ulaşması ile başlamaktadır. Gençlerin eğer ki psikolog desteği istememeleri gibi bir durum söz konusu olduğunda seans gerçekleşmez. Çünkü danışan istemediği takdirde seanslarda herhangi bir gelişme olmayacağı için psikolojik destek almaları herhangi bir değişikliğe sebep olmamaktadır hatta bunun aksine ergenler böyle bir durum meydana geldiğinde hem ebeveynlerine hem de psikolağa karşı olumsuz bir tavır içerisinde bulunabilir. Çünkü asıl nokta şudur ki kişi kendi bireyselliğini ve özerkliğinin ihmal ve istismar edildiğini düşünebilmektedir. Böyle bir durumla karşılaşmamak için gençlerin kendi istekleri doğrultusunda seanslara katılım sağlamaları gerekmektedir.
Kendi tercihleri doğrultusunda seansa katılan bireylerde öncelikle ergen görüşmesi ardından eğer ki danışan izin verdiği takdirde aile görüşmesi yapılabilmektedir. Ancak aile görüşmesi ilk seans kapsamında zorunlu olarak birkaç dakika sürecek şekilde yapılmaktadır. Bazı durumlarda bir seans aile görüşmesi kapsamında da alınabilmektedir. Öncelikle aile ile sonrasında ergen ile görüşme yapılmaktadır. Danışanın izin verdiği zamanlar aile ile görüşme yapılır. Ancak danışan izin vermezse aile görüşmesi yapılmamaktadır. Çünkü bu durum hem terapist ile danışan arasındaki terapötik bağlantıyı güçlendirebileceği gibi aynı zamanda gençlerin bireysel olarak kendi kararlarını verebilme yetkisine sahip olabilmelerini göstermektedir. Bazı psikologlar da ilk görüşmeye ergen ve ailesini birlikte almaktadır. Bu yaklaşımlar psikologun çalışma prensibine göre değişkenlik gösterebilir.
Ergenlerle Çalışan Bir Psikolog Hangi Ekolü Tercih Etmelidir?
Ergen psikologları bazı durumlara göre BDT (Bilişsel davranışçı terapi) travma ya da bağlantılı durumlar ile karşılaştıklarında EMDR( göz hareketileri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme), Sanat terapisi yöntemleri, Masterson yönelimli terapi ekolleri ve dinamik yönelimli terapi ekolleri çerçevesinde seansların gerçekleştiği bilinmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aileler ergen görüşmelerine katılabilir mi?
Aileler, ilk görüşme seansına genel bir bilgi verme amaçlı belirli dakika içerisinde ya da yukarıda bahsedilen seçenekler dahilinde katılabilmektedir. Ancak sonrasında seans odasından ayrılması gerekir. Onun haricinde diğer seanslara rutin bir şekilde katılmazlar. Psikolog gerekli gördüğü durumlarda danışanın bilgisi ve onayı dahilinde aile görüşmeleri yapabilir. Çünkü seanslar danışan ile psikolog arasında olacağı için kesinlikle seans hakkında ya da içeriği hakkında riskli durumlar dışında bilgilendirme yapılamaz.
Ergen görüşme seansları ne kadar sürer?
Bu süreç, ergenin gelişim sürecinde olması göz önüne alındığında kimilerine göre kısa sürebilir ancak kimilerine göre uzun sürebilmektedir. Bu durum tamamen danışan ile danışanın beraberinde getirdiği sorunlar arasında bir bağlantısının olduğu söylenebilir. Ancak seansın ne kadar süreceğini süreç belirlemektedir.
Ergenlik çağı ortalama olarak hangi yaş aralığında başlamaktadır?
Bu durum her bireye göre farklı yaşlarda görülebilmektedir ancak ortalama olarak 10 ila 12 yaşları arasında ergenliğe girebileceği bilgisinin olduğu bilinmektedir.
Simay Okşan Oral
Uzman Psikolog