Online danışmanlık son zamanlarda oldukça revaçta olan ve psikolojik destek anlamında çok defa tercih edilen bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Teknolojinin gelişmesi, COVID-19 gibi uzun ve zorlu bir dönem de içerisinde bulundurduğu psikolojik durumun oldukça kötü bir hal alması gibi durumlarda bu yönteme doğru ilerleyen bir durum ortaya çıkmıştır. Avantajları ve dezavantajlarını da ele alacağımız bu konunun temelinde özellikle dünyayı etkileyen bir pandemi gerçeğinin olması ile birlikte bu alana talep artmıştır.
Türkiye’nin yeni normale dönmesi ile birlikte kimi kişiler yüz yüze danışmanlığı tercih ederken kimileri ise online danışmanlığı tercih ettikleri durumun olması ile birlikte psikolojik destek anlamında çok çeşitli ve geniş bir alanın halka açılımı da gerçekleşmiş olmaktadır. Hal böyle olunca kişiler dört bir yandan araştırarak karşılarına araştırmaları sonucu çıkan psikologlar ile iletişime geçerek hızlı bir şekilde psikolojik destek konusuna erişim sağlayabilmektedirler.
Hangi Durumlarda Online Danışmanlığın Uygulanması Doğru Olmaz?
Bazı durumlarda online danışmanlık oldukça kullanışlı ve etkili olurken bazı durumlarda ise kullanılması uygun olmayabilir. Bu şekilde danışmanlığın uygulanmasının doğru olmayan durumlar şu şekilde sıralanabilir.
- Yoğun bir düşünce hali içerisinde olmakla birlikte kendine zarar verme eğilimleri bulunmakta olan kişilerde,
- Yoğun bir biçimde alkol ya da madde bağımlılarında,
- Özellikle ilaç kullanımı gereken ve konuşarak psikolojik desteğin etkili olmayacağı yoğun bir evrede olan ve psikotik semptomlar gösteren kişilerde,
- Çocuklara uygulanacak olan psikolojik destek durumunda danışanlar online olarak destek alamamaktadır çünkü oyunla danışmanlık yüz yüze ve bir oyun odası içerisinde olması gerekmektedir.
- Hukuki olarak suç unsuru kabul edilen durumların varlığında online danışmanlık yapmak uygun olmamaktadır.
Online Danışmanlık Kimler İçin Uygundur?
Online danışmanlığın uygun olduğu kişiler arasında gerçekleşen durumlar içerisinde yoğun ve yorucu bir çalışma temposu içerisinde bulunan kişiler için oldukça önemli bir durum olduğu söylenebilir. Diğer bir yandan kişilerin bulundukları konum sınırları içerisinde psikolojik destek hakkına ulaşım sağlamakta güçlük çeken kişilerin tercih etmesi muhtemeldir.
Bedensel engelleri bulunan bir kişinin yüz yüze olarak bir kuruma gitmesi oldukça zor olabileceği için ve o kişilerin de psikolojik destekten yararlanma haklarından mahrum olmamaları için online danışmanlık hizmeti almaları oldukça iyi olduğu söylenebilir.
Online Danışmanlık Hangi Platformlar Üzerinden Gerçekleşir?
Online danışmanlık teknolojinin gelişmesi ile birlikte telefon, tablet ve bilgisayar üzerinde gerçekleştirilebilir bi duruma gelmiştir. Aynı zamanda kullanılan uygulamaları psikoloğunuz sizlere ilk görüşme sırasında hangi platform üzerinden gerçekleşeceğini bildirmektedir. Ardından randevu saatiniz geldiğinde seans saatine uygun olacak şekilde ve aynı zamanda seans düzeni olarak uygun olacak ortamın ayarlanması sonrasında seanslara katılımı gerçekleşmektedir. Seans aramalarınız siz değil psikoloğunuz yapmaktadır. Çünkü psikoloğun içinde bulunduğu durumlar (seans dosyasını düzenleme ve diğer gerekli durumların ayarlanması sonrasında) sağlandıktan sonra sizleri aramaktadır.
Online Danışmanlığın Olası Avantajları Ve Dezavantajları Nelerdir?
Online danışmanlığın avantajları kapsamında oldukça fazla durum sayılabilmektedir. Özellikle kişilerin yoğun yaşam tempolarının arasında bir yerden başka bir yere gitme konusunda trafik ve zamansal faktörlerin kısırlı olması durumunda kişiler bu şekilde danışmanlık almak isteyebilmektedir. Yani zaman konusunda oldukça tasarruf sağlayan bu durum ev ortamının müsait olması gibi durumları da içinde bulundurduğu takdirde oldukça olumlu olabilecek bir durum olduğu göz önüne alınmıştır.
Diğer bir yandan bakıldığında bazı bölgelerde yüz yüze danışmanlık hizmeti almak isteyen kişilerin bulunduğu ortamlarda ilgili psikologların olmadığı hatta böyle bir desteğe o ortamda hiç ulaşamayacakları bir durum olduğunda online görüntülü görüşme şeklinde danışmanlık hizmeti almak istediklerinde karşılarına bir sürü psikolog ve psikiyatristler gelebilmektedir ve rahat bir şekilde psikolojik destek alma fırsatını yakalayabilmektedirler.
İnsanların yoğun çalışma ve yaşam tempoları göz önüne alındığında iş yerlerinden psikolojik destek alma konusunda izin alamadıkları durumların olması oldukça muhtemel bir durumdur. Bu durumda ister sabah saatlerinde, isterseniz akşam saatlerinde ya da isterseniz haftasonları olmak üzere oldukça esnek bir şekilde çalışma saatleri bulunduğu için hızlı ve kolay bir biçimde seanslara katılım sağlayabileceksiniz.
Özellikle kaygı bozukluğu gibi bir durumdan muzdarip olan kişiler, yüz yüze gittikleri danışmanlık programlarında kendini kötü hissedebilmektedirler. Bu şekilde yeni olaylara ya da kişilere alışma konusunda oldukça zorluk yaşayan kişiler online olarak danışmanlığı tercih edebilir. Hatta aynı bölgede bulunuyorsa destek aldıkları kurum, bu noktada önce online görüşme ile başlayıp sonrasında yüz yüze görüşmeye taşınabilen durumların olduğu gözlemlenmektedir.
Online danışmanlığın dezavantajları kapsamında karşımıza en başta çıkan problemlerden biri seans anında beklenmedik bir kriz anı olduğunda müdahale etmek oldukça zor bir hale gelecektir. Bu durumla mücadele ederken çeşitli hava koşullarının kötü olması ya da internet ağ bağlantısı konusunda problemlerin yaşanması durumunda oldukça zorluklar meydana gelebilmektedir. Danışanların sözel olmayan davranışları yani beden dili gibi durumları anlamak veya gözlemlemek online ortamda daha zor olmaktadır.
Diğer dezavantajlarını göz önüne aldığımız zaman özellikle güven ilişkisi konusunda oldukça zorluk yaşamaktayız. Bu durum hem danışan hem de psikolog için oldukça zor bir durum olduğu söylenebilir. Çünkü online danışmanlık hizmetlerinde ücret IBAN numarasına seans öncesinde hesaba aktarılacağı için danışan bu konuda güven problemi yaşayabilmektedir. Çünkü bazı durumlarda bu durumu suistimal eden kişilerin varlığı insanlarda güven zedelemesi yaşatmaktadır. Aynı şekilde seans ücretini ödemeden danışmanlık hizmeti alan kişiler devamında seans ücretini yatırmayabilir bu da aynı şekilde psikoloğun danışana karşı güveninin zedelenmesi durumunu oluşturabilir.
Hangi Sorunlar Online Danışmanlık İle Çözümlenebilir?
Online danışmanlık, aynı şekilde yüz yüze danışmanlık gibi durumları ele alıp çeşitli sorunları çözme odaklı çalışmaktadır. Pek çok psikolojik rahatsızlıklar online destek ile çözülebilmektedir. Bu durumları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Depresyon
- Anksiyete bozuklukları
- Aile Ve Çift Terapisi
- Panik Bozukluklar
- Travma Sonrası Stres Bozukluğu
- Kriz Ve Yas Yönetimi
- Cinsel Bozukluklar
- Fobiler
- Yeme Bozuklukları
- Sınav Kaygısı
- Sosyal Anksiyete Bozukluğu
- Beden Dismorfik Bozukluk
- Uyku Bozuklukları olarak sıralanabilmektedir.
Online Danışmanlıkta Etik Kurallar Nasıl Uygulanır?
Online danışmanlık, danışan ile psikolog arasındaki etik kuralları benimseyen ve bunları bir belge olarak içinde bulunduran duruma onam formu denilmektedir. Özellikle İlk seans öncesinde verilmektedir bu form. Seans öncesinde psikolog danışanına bilgilendirilmiş onam formu denilen bir form sunmaktadır ve bu formda psikolog ile danışanı seans içerisinde ve seans dışındaki psikolog ve danışanın etik olarak durumlarını belirli bir şekilde çizilmesini göstermektedir. Onam formu hem terapisti hem de danışanı koruyan belirli sınırları içine almaktadır. Bu durumların ihlal edilmesi hususunda seans içeriği karşılıklı olarak sonlanmaktadır.
- Psikoloji etik kurallar çerçevesinde bazı durumların var olması neticesinde seanslara son verilmektedir. Bu durumları şu şekilde açıklayabiliriz:
- Danışanın halihazırda devam eden çocuk istismarı, yaşlı istismarı gibi durumların varlığı,
- Kişi seans aldığı için terapistin canına kast eden durumların varlığı,
- Danışanın başkaları tarafından hayatına kast edilecek durumların varlığı
- Danışanın seans içerisinde bir başkasının hayatına zarar verme konusunda bir bildirgesinin olmaması durumlarında seansın gizliliği polis gibi hastane gibi gerekli kurumlara iletiminin yapılması gerekmektedir.
- Diğer yandan bilerek ve isteyerek danışanın hayatına kast etme konusunda ilgili düşünceleri tasarlama gibi dile getirdiği konularda yani intihar girişimini tasarlaması gibi durumların meydana gelmesi sonrasında seanslarda sonlandırma yapılması gerekmektedir.
Online Danışmanlık Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Online Danışmanlık Yüz Yüze Kadar Etkili Olur Mu?
Online danışmanlık tıpkı yüz yüze danışmanlık kadar etkili olan bir yöntemdir. Özellikle Covid-19 dönemi içerisinde oldukça yaygın bir şekilde kullanılan bu yöntem gerekli araştırmalar neticesinde aynı etkiyi verdiği kanıtlanmıştır.
Online Danışmanlık İle Hangi Yöntemler Uygulanabilir?
Danışmanlıkta kullanılan yöntemler online olarak da kullanılabilmektedir. Örnek verecek olursak BDT(bilişsel davranışçı terapi), EMDR(göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme), şema terapi,dinamik terapi ve daha sayılabilecek pek çok yöntem aynı şekilde kullanılabilir olduğu söylenebilir.
Online Olarak Seanslara Ne Kadar Süre Boyunca Katılmam Gerekir?
online danışmanlık aynı şekilde yüzyüze danışmanlık ile aynı süreçleri içine aldığından bu durumun uzunluğu yada kısalığı psikolog ile danışan arasındaki ortak bir karar alma sonrasında belirlenebilir. Ancak tamamen bilinebilmesi için danışanın psikoloğa doğru bir şekilde şu anki yaşadığı durumları ya da genel olarak yaşadığı semptomları objektif bir biçimde psikoloğa aktarması gerekmektedir. Eğer danışan, erteleyerek ya da yalan beyanlarda bulunarak gerçekleştirirse bu aktarımı, bu durumda seanslardan herhangi fayda elde etmek mümkün değildir.
Simay Okşan Oral
Uzman Psikolog