Psikolog ve Uzman Psikolog

Psikolog ve uzman psikolog mesleklerini icra etmekte olan kişilerde bu iki durumun ne olduğu, benzerliklerinin ve farklılıklarının ne olduğu, çalışma alanları konusunda hangi konular üzerine çalışma sağlayabilecekleri ve daha pek çok konu ile ilgili kıyaslamalar meydana gelebilmektedir. Bu yazımızda kısaca bu alanlara değinmeden önce kişilerin yaşamakta oldukları hayatlarının oldukça kıymetli olduğunu ve psikolojik bozukluklar meydana geldiğinde kesinlikle bu alanda mesleklerini icra eden nitelikli kişiler tarafından destek almalarının oldukça önemli bir durum olduğunu belirtmek gerekmektedir. Nasıl ki fiziksel bir rahatsızlık meydana geldiğinde bu durum ile ilgili mesleklerini icra eden kişilere başvuru yapılır ve tedavi sonuçları bekleniyorsa ruh sağlığı konusunda da bu şekilde semptomların meydana gelmesi durumunda ilgili merciilerden yardım almaları gerekmektedir.

Kişiler hayatlarında meydana gelen olumlu ya da olumsuz durumların olması konusunda oldukça kararsız kalabilmektedirler. Başlarına gelen bu durum neticesinde çeşitli olarak problemlerle karşılaşabilmektedirler. Kimileri bu problemle başa çıkabilirken bazı kişiler başlarına gelen problemler ile mücadele edememektedir. Böyle bir durumun söz konusu olduğu kişilerde çeşitli psikolojik rahatsızlıklar meydana gelebilmektedir. Hal böyle olunca insanlar Psikolojik destek kapsamında bu alanda ilerleyen ve profesyonel anlamda yardımcı olabilecek kişileri aramaya başlamaktadır. Psikolojik destek durumlarını psikologlarda  ya da psikoloji alanında bazı yüksek lisans ya da doktora yaparak ünvan alan Uzman Psikolog, Klinik Psikolog gibi tamamlanan eğitimden sonra alınan unvanları bulunan kişilerden destek almaları daha sağlıklı olacaktır.

Psikolog Nedir?

Psikolog, lisans eğitimini psikoloji bölümü çerçevesinde tamamlayarak mezuniyet durumları bulunan kişilere denilmektedir. Lisans eğitimini yalnızca psikoloji alanında tamamlayan kişiler mezun olduklarında psikolog unvanını kullanabilmektedirler. Bu kişiler, çeşitli psikoloji alanı ekollerinin uygulayıcı eğitimlerini aldıktan sonra bu alan üzerine mesleklerini icra edebilmektedirler.

Psikologlar ve uzman psikologlar, psikiyatristlerle karıştırılmamalıdır. Psikiyatristler ruh sağlığı uzmanlığı olmaları konusunun yanı sıra tıp fakültelerini bitirdikleri için aynı zamanda hekim olarak da bilinmektedir.

Psikologlar Ne Gibi Yerlerde Çalışabilirler?

Psikologlar en yaygın olarak klinik anlamda çalıştıkları bilinen bir gerçektir. Ancak daha genel bir tabloya baktığımızda psikologların sadece klinik bir ortamda seans vermelerinin yanı sıra hayatın neredeyse her alanı içerisine girerek bu alanı daha da geliştiren ve geniş bir yelpaze içerisine alan bir durumunun olduğundan söz edilebilmektedir. Kamu kurum ve kuruluşları, çeşitli bakanlıklara bağlı kurumlar, hastanelerde, yetiştirme yurtlarında, bakım evlerinde, toplum sağlığı merkezlerinde, özel şirketlerde, özel kliniklerde, cezaevlerinde yani insanı içeren her durumda çalışma fırsatlarına sahip olmaktadırlar. Bu durum göz önüne alındığında psikologların diğer alanları ve bu alanları bağlı olarak çalışma yerleri şu şekilde aktarılabilir:

• İş(Endüstri) ve Örgüt Psikoloğu: Bu alanda çalışmakta olan psikologlar daha çok kurumsal şirketler gibi yerlerde çalışarak işe alım-işten çıkarma gibi konuları yürütmesini sağlayabilmektedir. Bu durumu yaparken diğer yandan da hali hazırda işte çalışan kişilere özel psikolojik sağlık ve işe daha adapte olabilmeleri, iş verimliliğin artması için kişilere psikolojik anlamda sağlayabilecekleri performanslarda artış sağlanabilecek etkinliklerin çizelgesi oluşturularak takibinin yapılması gibi pek çok durumun varlığından söz edilebilir.
• Adli Psikologlar: Bu alanda bulunan psikologlar adından da anlaşılacağı gibi adli alanlarda çalışma sağlamaktadır. Örneğin; velayet davaları, çocuk istismar davaları gibi durumlarda taraflar ile görüşerek çocuğun ya da benzeri olayların yaşanmış olduğu yerlerde çocuklarla birebir görüşerek onun için en uygun yerin neresi olabileceği konusunda edindiği bilgiler ışığında yardımcı olabilmektedir. Tabi sadece bu durum üzerinde çalışmalar yapmazlar. Çok kapsamlı bir çalışma alanları vardır. Hukuk ile psikolojinin bir birleşimi olan bu alanda kişilerin cezai ehliyetlerinin sorgulanması, velayet davaları gibi pek çok farklı konular üzerine çalışırlar.

Adli psikologların çalışma yerleri genellikle adliyelerde olmaktadır. Cezaevi, toplum ruH sağlığı merkezleri, adalet bakanlığına bağlı olan pek çok kurum ve kuruluşlarda çalışabileceği bilinmektedir.

• Gelişim Psikologları: Gelişim psikologları yine isminden anlaşılacağı gibi gelişim süreçlerini takip eden ve bu alanlar üzerinde araştırmalarını ve çalışmalarını gerçekleştirdikleri bilinmektedir. Gündüz bakımevlerinde, yetiştirme yurtlarında ve çeşitli kliniklerde ya da akademik anlamda çalışma alanları bulunmaktadır.
• Nöropsikologlar: Bu alan özellikle insan biyolojik sistemlerinin bağlı olduğu ve bu sisteme göre hareket etmekte olan ve insan davranışlarını etkilemekte olan ilişkiyi incelemektedir. Özellikle sinir sistemi konusunda meydana gelen durumların insanın davranışlarını nasıl yansıdığını ve bu durumda nasıl çalışmaların yapıldığını içeren bir durum olarak aktarılabilir. Bu alandaki psikologlar genellikle hastanelerde nöropsikolog olarak çalışmaktadırlar.
• Sosyal Psikologlar: Sosyal psikologlar, toplum psikolojisini ilgilendiren alanlar üzerine çalışmaktadırlar. İnsanların toplumsal çerçeveden bakıldığında birbirleri ile etkileşimlerini nasıl olduğu gibi ve sosyal açıdan meydana gelen durumların bireyleri nasıl etkilediği gibi durumların meydana gelmesindeki etken sebepleri araştırmaktadırlar. Bu alanda çalışmakta olan kişiler genellikle reklam ajansları, akademiyi içeren durumlar, çeşitli işletmelerde özel olarak çalışmaktadırlar.
• Deneysel Psikologlar: Deneysel psikologlar belirli bir durumun insan üzerindeki davranışlarını içermektedirler. İnsanların duyum, algı, öğrenme, dil ve bellek, iletişim alanları ve düşünme süreçleri gibi durumlarda gerçekleşen davranışları incelemektedir. İnsanlarla birlikte aynı şekilde çeşitli hayvan davranışlarını da incelemektedirler. Ancak geçmişte yapılan çalışmalara bakıldığında günümüzdeki çalışmalar kesinlikle etik çerçeveler dahilinde yapılmaktadır. Herhangi bir insan ya da hayvana çalışma sırasında zarar verici durumlar kesinlikle meydana gelemez çünkü çok fazla yaptırımları karşılarına çıkmaktadır. Çalışma alanları hususunda genellikle akademik alanda ilerlemektedirler.
• Spor Psikologları: Spor psikologları sporcuların içlerinde bulundukları durumlar üzerine yaptıkları çalışmaları içermektedir. Özellikle psikolojik anlamda yoğun kaygı duyulması ve başarısızlık korkusuna kapıldığı noktalarda kişiler özel çalışma yöntemleri belirlenir. Rekabet ortamı konusunda oldukça başarılı yöntemler uygulanmaktadır. Çalışma alanları konusunda genellikle spor bakanlığında ya da kulüplerde çalışmaların olduğu bilinmektedir.

Uzman Psikolog Nedir?

Uzman psikologlar psikoloji alanı mezunu kişilerin yine bu alan üzerine yaptıkları yüksek lisans sonrasında aldıkları bir unvandır. Uzmanlık unvanı klinik psikolojide alınmaz. Uzmanlık unvanını ‘psikoloji bölümü’ çerçevesinde yüksek lisans yapan kişilerdir. Klinik psikolog unvanı ise ‘klinik psikoloji bölümü’ üzerine yüksek lisans yaparak bu unvanı almaya hak kazanan kişilerdir.

Uzman psikolog olan kişiler üniversitelerin yüksek lisans programları çerçevesinde klinik ortamda seans alma ve bu durumla ilgili gerekli eğitimleri, bilgileri ve çeşitli durumları ortaya çıkarmaktadır. Bu alanda mezuniyeti bulunan kişiler, kendi kliniklerini açabilmektedirler.

Psikolog ile Uzman Psikolog Arasındaki Farklar ve Benzerlikler Nelerdir?

Psikolog ve uzman psikolog insan psikolojisi alanında çalışan kimselere denilmektedir. İnsanın psikolojik sebepler neticesinde meydana gelen durumların psikolojik ve fizyolojik olarak insana yansıması noktasında yani kişilerin olumsuz ve kötü bir ruh haline girmeleri konusunda bu durum içerisinden profesyonel bir yardım sağlayarak kurtabilme ya da kişinin günlük yaşamını zedeleyen davranışlarının normale dönmesi ve hayaßßtın normal akışını artık bozmayacak hale gelmesi durumlarına götüren bir çalışmayı benimsemektedirler.

Psikolog ile uzman psikolog arasındaki en önemli fark psikologların sadece psikoloji lisans mezuniyetleri bulunurken uzman psikologların psikoloji mezuniyetlerinin yanı sıra psikoloji alanında yüksek lisans yapma durumları neticesinde unvan almaktadırlar. Bazı kişiler psikoloji lisans mezunu olmayarak sadece yüksek lisansa bu alana girmeye çalışmaktadırlar. Bu durum etik bir konu değildir. Psikolojik destek almak istediğiniz kişilerin lisans eğitimlerinin psikoloji bölümü olup olmadığını mutlaka sorunuz.

Psikolog ve Uzman Psikolog Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Uzman Psikologlar İlaç Yazar Mı?

İlaç ya da reçete yazma durumlarını sadece tıp doktorları yapabilmektedir. Psikoloji alanındaki hiç kimse, ki isterse profesör unvanı olsun, ilaç yazamazlar ya da ilaç yönlendirmesi yapamazlar. Psikiyatristler aynı zamanda tıp fakültesi mezunu oldukları için sadece psikiyatristler ilaç yönlendirmesi yapabilir ve kırmızı reçeteli ilaçların kullanım durumlarını düzenleyebilir.

Psikologlar sadece yüz yüze mi destek vermeleri gerekir?

Pandemi süreci gerçekleşirken online danışmanlığa artan talep sonrasında online ve yüzyüze olmak üzere iki farklı şekilde psikolojik destek verilebilmektedir. Bu durum için hem psikoloğun hem de danışanın kendi beyanları doğrultusunda karşılıklı anlaşma sağlandıktan sonra seans durumu gerçekleşmektedir.

Psikologlar psikolojik destek sağlayabilir mi?

Lisans eğitimini psikoloji alanında yapan kişiler bu alanda psikoloji ekol eğitimleri olmadığı zaman psikolojik destek sağlama konusunda eksik kalmaktadır. Ancak eğer ki bu alanlar üzerine bir eğitim aldığı noktada seans durumlarını gerçekleştirebilirler.

Psikolog ve uzman psikolog seanslarında ücret farkı olur mu?

Bu seanslar çerçevesinde ücret farkının olabileceği durumlar meydana gelebilmektedir. Bu durum genellikle bir tarafın yüksek lisans yapması dolayısıyla gerçekleşmektedir.

 

Simay Okşan Oral
Uzman Psikolog